Portal Opoka (21 czerwca 2025) relacjonuje artykuł z „Gazety Wyborczej” (GW), który omawia książkę Kevina P. Spicera „Księża Hitlera. Kler katolicki i narodowy socjalizm”. Artykuł z jednej strony przyznaje, że wielu duchownych katolickich stawiało opór reżimowi nazistowskiemu, z drugiej jednak sugeruje, że część kleru wspierała ten reżim, a demoralizacja była zjawiskiem powszechnym. Artykuł wspomina o encyklice Piusa XI „Mit brennender Sorge” potępiającej nazizm oraz o prześladowaniach księży, w tym o uwięzieniu i śmierci wielu z nich w obozach koncentracyjnych.
Analiza krytyczna tego artykułu wymaga odniesienia się do niezmiennej nauki Kościoła katolickiego oraz do faktów historycznych. Z perspektywy wiary katolickiej wyznawanej integralnie, twierdzenie o powszechnej demoralizacji kleru jest nie tylko krzywdzące, ale i fałszywe. Choć nie można zaprzeczyć, że pojedyncze przypadki kolaboracji mogły mieć miejsce, to jednak zdecydowana większość duchowieństwa, wierna Chrystusowi i Jego Kościołowi, stawiała opór nazizmowi, często płacąc za to najwyższą cenę.
„Autor „GW” dodaje, że ta demoralizacja „nie była zjawiskiem ograniczonym”, ale przejawem „szerszego kompleksu kościelnego samozadowolenia i związanej z nim hipokryzji”.”
Takie uogólnienia są niedopuszczalne i stanowią zniewagę dla tych kapłanów, którzy dochowali wierności Bogu i Kościołowi.
Encyklika „Mit brennender Sorge” Piusa XI z 1937 roku stanowiła jednoznaczne potępienie nazizmu i jego ideologii. Papież Pius XI, w duchu swoich poprzedników, bronił niezbywalnych praw człowieka i potępiał wszelkie formy totalitaryzmu.
„Zauważa nawet, że już w 1937 r. papież Pius XI potępił nazizm encykliką „Mit brennender Sorge”, uznawaną za jedno z pierwszych oficjalnych wystąpień przeciwko ideologii hitlerowskiej.”
Należy pamiętać, że Kościół katolicki zawsze nauczał o konieczności posłuszeństwa władzy, o ile ta władza nie nakazuje czynów sprzecznych z prawem Bożym. W przypadku nazizmu, który jawnie odrzucał Boga i Jego prawa, opór był nie tylko prawem, ale i obowiązkiem każdego katolika, a w szczególności duchownego.
„W Auschwitz i Dachau znalazło się ok. 2,7 tys. duchownych (w większości katolików), z których ponad 1 tys. zginęło– czytamy dalej (w rzeczywistości w samym Dachau ksieży było nieco więcej: 2794, z czego 1034 zamęczono).”
Ofiara tych kapłanów, którzy oddali życie za wiarę, jest dowodem na to, że Kościół katolicki nie uległ nazizmowi, lecz walczył z nim, broniąc prawdy i sprawiedliwości.
Postawa takich postaci jak ks. Franz Böhm, jezuici Alfred Delp i Augustin Rösch, którzy działali w konspiracji i współpracowali z ruchem oporu, świadczy o zaangażowaniu Kościoła w walkę z nazizmem. Ich działalność była wyrazem głębokiej wiary i troski o przyszłość Niemiec i świata.
„Przykładem jest ks. Franz Böhm uwięziony za wygłoszenie kazania o Królestwie Chrystusa, które uznano za antypaństwową mowę Postaci takie jak jezuici Alfred Delp i Augustin Rösch działały w konspiracji, współpracując z początkami ruchu oporu (Krąg z Kreisau), planując przyszłość demokratycznych Niemiec po upadku III Rzeszy – dowiadujemy się dalej z „GW”.”
Wspomnienie o Dniu Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego przypomina o ogromnych ofiarach, jakie poniosło duchowieństwo w czasie II wojny światowej. Blisko trzy tysiące polskich duchownych zginęło z rąk okupantów, co stanowi 20 proc. przedwojennego duchowieństwa.
„W czasie II wojny światowej z rąk okupantów – niemieckiego i sowieckiego zginęło blisko trzy tysiące polskich duchownych, czyli 20 proc. przedwojennego duchowieństwa. W Dachau spośród więzionych tam 1773 duchownych z Polski zamordowano 868.”
Ta ofiara jest dowodem na niezłomną wiarę i patriotyzm polskich kapłanów.
Twierdzenie, że część Kościoła milcząco się podporządkowała, jest prawdą, ale nie oddaje pełnego obrazu sytuacji. Wielu duchownych działało w ukryciu, pomagając prześladowanym i organizując ruch oporu. Ich działalność była równie ważna, jak działalność tych, którzy występowali jawnie przeciwko nazizmowi.
„Autor podkreśla: nie wszyscy księża działali jawnie – część Kościoła się milcząco podporządkowała. Ale istniała wyraźna, ogromnie cenna i kosztowna opozycja: kaznodzieje odrzucający ideologię nazistowską, kapłani działający potajemnie, ryzykujący życie i wolność. To nie była polityczna kalkulacja, ale moralne i duchowe świadectwo, za które wielu oddało wszystko.”
Podsumowując, artykuł z „Gazety Wyborczej”, choć przyznaje, że wielu duchownych katolickich stawiało opór nazizmowi, zawiera również nieuzasadnione uogólnienia i sugestie, które podważają heroizm i wierność Kościoła katolickiego w tamtych czasach. Z perspektywy wiary katolickiej wyznawanej integralnie, należy stanowczo odrzucić te fałszywe oskarżenia i oddać hołd tym kapłanom, którzy oddali życie za wiarę i za obronę prawdy. Należy pamiętać, że Kościół katolicki, wierny nauce Chrystusa, zawsze stał na straży godności człowieka i sprzeciwiał się wszelkim formom totalitaryzmu.
Za artykułem: Szok! „Wyborcza” pisze o księżach przeciwstawiających się Hitlerowi
Data artykułu: 21.06.2025
