Portal PAP relacjonuje w felietonie Piotra Drzyzgi przebieg kolejnego Festiwalu w Opolu, skupiając się na jego miałkości artystycznej, powtarzalności repertuaru, niskiej jakości wykonawczej oraz nieudanych próbach odświeżenia formuły poprzez zaproszenie twórców młodszych pokoleń. Autor punktuje rozczarowanie zarówno powrotem do „odgrzewanych kotletów”, jak i słabą kondycją debiutów i premier, które określa jako kopie dawnych gwiazd bądź samych siebie. Wspomina o kilku pozytywnych wyjątkach (np. Cugowski), lecz generalnie podsumowuje wydarzenie jako przeciętne, a nawet nużące. Felieton zawiera też krytykę nowych trendów, z naciskiem na powierzchowność wykonawczą i techniczną oraz refleksję nad tym, czy za słabą jakość odpowiada postęp technologii czy upadek poziomu artystycznego. Całość podkreśla narastające rozczarowanie współczesną kulturą masową.

To kolejny przykład nie tylko stagnacji muzyki rozrywkowej, ale głębszego kryzysu duchowego i aksjologicznego – czego autor felietonu zdaje się nie dostrzegać.

Upadek kultury popularnej jako symptom laicyzacji społeczeństwa

Felieton Drzyzgi stanowi świadectwo jałowości współczesnej rozrywki, będącej de facto odbiciem duchowego zubożenia dzisiejszego społeczeństwa, które odrzuciło transcendencję i prawdziwe ideały na rzecz krótkotrwałej przyjemności oraz sentymentalnych powrotów do przeszłości. Z perspektywy wiary katolickiej wyznawanej integralnie, kultura jest jedynie wtedy żywotna i prawdziwie twórcza, gdy zakorzeniona jest w łasce Bożej, porządku moralnym oraz autentycznej hierarchii wartości.

Tymczasem opisywany festiwal jawi się niczym parodia dawnego święta narodowej piosenki – bez treści głębszych niż chwilowa nostalgia lub pragnienie ulotnej popularności. Aranżacje starych utworów przypominają „torturę” (jak pisze sam felietonista), a nowe propozycje są jedynie imitatio sine veritate (naśladowanie bez prawdy). Ta pustka ma swój korzeń właśnie w laicyzacji – usunięciu Boga z centrum zarówno życia osobistego, jak i społecznego.

Próżno szukać tu odniesień do prawdy obiektywnej, piękna rozumianego po katolicku (jako odbicie Boga), czy choćby cienia odpowiedzialności za kształtowanie sumień przez sztukę. Starożytni Ojcowie Kościoła ostrzegali przed sztuką pozbawioną ładu moralnego: św. Augustyn pisał o „rozstroju serca” wywoływanym przez próżną muzykę oderwaną od celów wyższych; papież Pius XII w encyklice Musicae Sacrae Disciplina wskazywał jasno na obowiązek podporządkowania kultury zasadom chrześcijańskim.

Sztuka bez sacrum – upadek roli kultury w porządku społecznym

Drzyzga nie dostrzega owego fundamentalnego kryzysu: analizując poziom wykonawczy czy atrakcyjność list przebojów, pozostaje na poziomie powierzchownej diagnozy. Tymczasem katolicka nauka społeczna zawsze widziała w kulturze narzędzie formowania cnót społecznych i indywidualnych – por. Leona XIII encyklikę Immortale Dei: „Zadaniem Sztuki jest służenie Prawdzie”.

Dzisiejsze festiwale to przejaw relatywizacji wszelkich norm estetycznych i etycznych. Muzyka pop stała się towarem wymiennym – jej celem nie jest już wychowywanie duszy ku temu co wzniosłe (ordo ad Deum), lecz zaspokajanie trywialnych potrzeb konsumpcyjnych tłumu. Jak uczył św. Tomasz z Akwinu: „Sztuka winna być podporządkowana Rozumowi; a Rozum – Bogu”.

Pseudo-kreatywność: recykling przeszłości bez ducha tradycji

Krytyka kopiowania dawnych wzorców („podróbka Breakoutu”, „podróbka Krajewskiego”) jest trafna tylko częściowo: problem nie tkwi bowiem w samym fakcie inspiracji klasyką – wszak Tradycja stanowi podstawę ciągłości cywilizacji chrześcijańskiej – lecz w braku ducha tej Tradycji oraz zerwaniu z przesłaniem wartościowym.

W czasach świetności polskiej kultury narodowej pieśń była narzędziem budzenia ducha narodowego i religijnego; dziś natomiast świadczymy o parodii tego modelu: puste frazesy zastępują żywe idee; idolatria gwiazd pop wypiera autorytet świętych i bohaterów.

Nieprzypadkowo pojawia się tu ironia: „niby fajnie wrócić czasem do klasyki…”. Lecz powrót ten pozbawiony jest sensu – skoro oderwany od pierwotnego źródła, czyli zakorzenienia w wiecznych prawdach objawionych.

Niszczenie rzemiosła muzycznego przez technicyzm i komercjalizację

Felietonista konstatuje upadek umiejętności śpiewania na żywo, sugerując winę po stronie technologii („może ta technika tak poszła do przodu?”). Jednak sedewakantystyczna analiza wskazuje na głębszą przyczynę: oderwanie edukacji artystycznej od dyscypliny wewnętrznej, wymagań moralnych oraz poświęcenia talentu Bogu. Dobrze ugruntowana tradycja Kościoła nauczała zawsze o konieczności ćwiczenia cnoty poprzez sztukę (porównaj Regułę św. Benedykta oraz zalecenia św. Jana Chryzostoma).

Dziś jednak kultura masowa produkuje artystów sezonowych; liczy się szybkość rotacji list przebojów („ledwo coś wskoczy na pierwsze miejsce… już spada”), nie trwałość dzieła ani jego przesłanie wychowawcze.

Kultura bez Chrystusa to kultura śmierci duchowej

Opisany festiwal staje się symbolem świata pogrążonego w doczesności bez odniesienia do wieczności; sztuki pozbawionej funkcji sakralizującej; społeczeństwa oddzielonego od prawa Bożego na rzecz domniemanych „praw człowieka”, które tu manifestują się jako prawo do dowolnej ekspresji artystycznej niezależnie od jej skutków dla duszy odbiorcy.

Festiwale takie jak opolski są więc nie tylko estetycznie miałkie – są de facto przejawem societatis sine Christo (społeczeństwa bez Chrystusa), które traci sens istnienia poza doraźną zabawą i samozadowoleniem.

Na zakończenie warto przypomnieć słowa Piusa X: „Nie będzie odnowy społecznej ani kulturowej dopóki Chrystus nie zapanuje nad sercami ludzi i instytucjami publicznymi” (Pascendi Dominici Gregis). Wszystko inne to tylko blichtr sceniczny przykrywający pustkę duchową.