Portal wiara.pl prezentuje relację z wystawy „Siła wiary – Moc wiedzy. Amulety i numizmaty w historii medycyny” w Muzeum Narodowym w Krakowie, opisując ekspozycję przedmiotów związanych z ochroną zdrowia i leczeniem: od starożytnych amuletów egipskich, przez średniowieczne monety obdarzane „magicznymi” właściwościami, po medaliki religijne i krzyżyki przeciwcholeryczne. Artykuł akcentuje ciągłą obecność zabobonnych praktyk oraz rozwój nauki medycznej; wskazuje, że ludzie szukali bezpieczeństwa zarówno w przedmiotach magicznych, jak i relikwiach czy medalionach. Relacja nie odróżnia jednak jasno praktyk pogańskich od katolickich sakramentaliów, sugerując ich podobieństwo co do funkcji psychologicznej lub społecznej. W ten sposób artykuł rozmywa granice pomiędzy magią a religią objawioną – co stanowi poważną nieścisłość.
Wystawa jest przedstawiona jako neutralna opowieść o ludzkiej potrzebie ochrony przed chorobą oraz rozwoju myśli naukowej, lecz taka perspektywa prowadzi do relatywizacji prawdziwej roli sakramentaliów i błędnie wpisuje je w jedną linię ze zwyczajami pogańskimi czy przesądami.
Pomieszanie porządku naturalnego i nadprzyrodzonego
Artykuł usiłuje ukazać historię stosowania amuletów, medalików czy monet jako równoległe przejawy tej samej potrzeby człowieka: „ludzie… szukali oparcia, pomocy w rzeczach materialnych, nadając im znaczenie”. Takie ujęcie ma charakter wybitnie relatywistyczny i całkowicie sprzeczny z integralną teologią katolicką sprzed 1958 roku.
Kościół katolicki zawsze nauczał o radykalnym rozdziale pomiędzy porządkiem naturalnym a nadprzyrodzonym (ordo naturae et ordo supernaturalis). Praktyki magiczne – niezależnie od tego, czy dotyczą amuletów egipskich, talizmanów czy inwokacji do fałszywych bóstw – są wyrazem bałwochwalstwa (idolatria), które zostało jednoznacznie potępione przez Kościół już u początków chrześcijaństwa. Sobór Trydencki jasno głosił: „Jeśli ktoś twierdzi, że sakramentalia mają moc ex opere operato jak sakramenty święte — niech będzie wyklęty”. Sakramentalia działają ex opere operantis Ecclesiae – mocą modlitwy Kościoła Chrystusowego oraz dyspozycji wierzącego; natomiast wszelka magia to praktyka zabroniona pod grzechem ciężkim.
Podawanie przykładów amuletu przeciwcholerycznego ze św. Jerzym z przełomu XVII-XVIII wieku bez jasnego rozróżnienia między modlitwą Kościoła a zabobonem jest poważnym nadużyciem wobec depozytu wiary. Ojcowie Kościoła wielokrotnie ostrzegali przed przywiązywaniem mocy do rzeczy martwych bez odniesienia do Boga prawdziwego: św. Augustyn pisał (De Doctrina Christiana), że ci którzy przypisują moc kamieniom lub metalom są „ofiary złudzeń demonicznych”.
Pojęcie „siły wiary” kontra doktryna katolicka
Tytuł wystawy („Siła wiary – Moc wiedzy”) jak również komentarze kuratorki („ludzie… szukali oparcia… nadając im znaczenie”) operują na poziomie czysto psychologicznym lub socjologicznym — tak jakby skuteczność działania sakramentaliów zależała wyłącznie od subiektywnej wiary człowieka lub społecznego uznania dla symboliki danego znaku.
Tymczasem nauczanie katolickie jednoznacznie stwierdza (por. papież Benedykt XIV): Sakra-mentalium skuteczność pochodzi z ustanowienia przez Kościół dla duchowego dobra wiernych — na mocy modlitwy publicznej Mistycznego Ciała Chrystusa. Wiara osobista ma wpływ na owocność przyjęcia łaski Bożej, ale sama „wiara” bez odniesienia do Prawdy Objawionej nie daje żadnego zbawiennego efektu (por. List do Hebrajczyków 11).
Praktyki polegające na noszeniu medalika świętego Benedykta czy Cudownego Medalika Marji mają swoją moc nie dlatego że są „magiczne”, ale ponieważ zostały zatwierdzone przez autorytet Kościoła Katolickiego — a ich wartość jest całkowicie zależna od łaski Boga udzielanej za pośrednictwem Jego Mistycznego Ciała.
Zrównanie tych praktyk z użyciem pachnideł Macieja Miechowity („zapach miał chronić przed zarazą”) lub innych substancji bezpośrednio przenosi czytelnika na grunt synkretyzmu religijnego potępionego już na Soborze Florenckim (1439): Nikt nie może służyć dwóm panom… Nie można mieszać zwyczajów pogańskich ze służbą Bogu prawdziwemu.
Zabobon a kult świętych znaków: różnica absolutna
Niepokojącym elementem narracji portalu jest umieszczanie na jednym poziomie medalionów religijnych oraz instrumentarium magiczno-ludowego:
Oprócz medali i monet na wystawie są prezentowane medaliki religijne, odznaki…
Takie zestawienie ignoruje dogmatyczny sens używania sakramentaliów: ich celem nigdy nie była ochrona zdrowia ciała per se ani odpędzenie nieszczęścia poprzez mechaniczne czynności czy fetyszyzm; przeciwnie — mają one prowadzić duszę ku ufności Bogu przez pokorną modlitwę oraz akt zawierzenia Jego Opatrzności.
Starożytne kanony Kościoła (np. Kanony Apostolskie) zakazywały noszenia amuletów nawet z cytatami z Pisma Świętego jeśli były traktowane jako talizmany pozbawione kontekstu liturgicznego lub modlitewnego; to samo dotyczyło tzw. phylakteria żydowskich uczonych używane poza duchem posługi Bożej.
Nadużywanie obrazków świętych jako rzekomej gwarancji zdrowia cielesnego spotykało się zawsze ze zdecydowaną reakcją Magisterium — za wyjątkiem przypadków uznanego cudu Bożego zaświadczonego przez władzę kościelną.
Kult postępu naukowego a zapomnienie porządku łaski
Artykuł kończy się uwypukleniem ewolucji podejścia do zdrowia wraz z rozwojem nauki XIX wieku oraz współczesnymi formami ekspresji artystycznej wokół pandemii Covid-19:
Znaczenie medali zaczęło się zmieniać wraz z rozwojem nauki…
Ekspozycję zamyka prezentacja pracy współczesnego artysty…
Przekaz ten wpisuje się doskonale w ducha modernistycznej redukcji religii — gdzie chrześcijaństwo sprowadza się do jednej z wielu form radzenia sobie ze strachem przed cierpieniem (timor mortis conturbat me). Zacierana zostaje rzeczywistość łaski Bożej i istotny cel życia wiecznego.
Integralna teologia katolicka naucza tymczasem jasno: Celem działalności Kościoła jest wieczne zbawienie dusz poprzez głoszenie Ewangelii oraz sprawowanie siedmiu Sakramentów ustanowionych przez Jezusa Chrystusa.
Lekceważenie tej prawdy prowadzi społeczeństwa ku neopogaństwu — czego dowodem jest dzisiejsze gloryfikowanie przesądnych praktyk pod płaszczykiem folkloru czy nowoczesnych badań muzealniczych.
Święty Paweł napomina: „Nie możecie pić kielicha Pańskiego i kielicha demonów” (1 Kor 10). Wszelkie próby eklektycznej syntezy magii i chrześcijaństwa są zdradą wobec Króla Królów.
Kontekst społeczny: prawa Boże ponad laicyzacją kultury
Narracja artykułu wpisuje się ponadto w typowy nurt posoborowego neutralizmu światopoglądowego promowanego przez szeroko pojęte instytucje sekularne oraz media związane z tzw. dialogiem międzyreligijnym.
Zestawia się tu tradycje pogańskie obok symboliki chrześcijańskiej – by ukazać rzekomo wspólnotową genezę wszystkich wierzeń; to jawne pogwałcenie pierwszego przykazania Dekalogu („Nie będziesz miał bogów cudzych przede mną”).
Nie można stawiać znaków równo-wartościowych między błogosławieństwem kapłańskim a zaklinaniem amuletu! Prawo Boże domaga się społecznego panowania Chrystusa nad światem – także poprzez czystość przekazu historyczno-kulturowego wolnego od synkretycznych manipulacji historycznych.
Papież Pius XI naucza jednoznacznie (Quas Primas): „Nie może być pokoju pomijając panowanie Chrystusa”.
Tendencja laicyzacyjna widoczna w takim podejściu stanowi realne zagrożenie dla dusz zwiedzionych pozorem neutralności światopoglądowej.
Konkluzja: degradacja depozytu wiary przez relatywizację sakraliów
Cytowany artykuł stanowi kolejny przykład posoborowego skażenia myśli — gdzie elementy objawienia zostają sprowadzone do kategorii antropologicznych ciekawostek bądź folkloru bez odniesienia do dogmatycznej treści Objawienia.
Brak jasnych granic między zabobonem a aktem zawierzenia Bogu otwiera drogę dla neopoganizmu kultury masowej; osuwając ludzi coraz dalej od źródła żywej Wody wskazanego przez Zbawcę ludzkości.
Dla każdego kto zachowuje integralną wiarę katolicką wyznawaną integralnie pozostaje tylko protest przeciwko takiemu zamazywaniu prawdy o kulcie Boga Jedynemu należnym!
Nihil innovetur nisi quod traditum est! („Niech nic nie będzie zmieniane poza tym co przekazane”).
Za artykułem:
Siła wiary? Moc wiedzy? (religie.wiara.pl)
Data artykułu: 10.04.2025
