Portal PAP (19 kwietnia 2025) relacjonuje obchody Wielkiej Soboty przez prawosławnych i innych chrześcijan obrządków wschodnich, opisując m.in. liturgie św. Bazylego, symboliczne odwiedzanie Grobów Pańskich, święcenie pokarmów oraz praktyki postne. Artykuł przedstawia różnice w datowaniu Wielkanocy wynikające z odmiennych kalendarzy, zaznacza też specyfikę lokalnych tradycji na Białostocczyźnie i przywołuje statystyki dotyczące liczebności prawosławnych w Polsce. Całość utrzymana jest w tonie informacyjnym i neutralnym – jednak całkowicie pomija pryncypialne rozróżnienie między integralną doktryną katolicką a praktykami wspólnot schizmatyckich oraz nie konfrontuje opisywanych zwyczajów ze spuścizną apostolską Kościoła Chrystusowego.

Mistyfikacja jedności wiary – relatywizacja misterium paschalnego

W artykule uderza de facto bezrefleksyjna prezentacja rytuałów prawosławnych oraz obrządków wschodnich jako rzekomo równoważnych katolickiej celebracji Misterium Paschalnego. Ukazanie różnych terminów Świąt Zmartwychwstania Pańskiego czy podkreślanie „kolorowej” mozaiki zwyczajów (np. święcenie potraw, wizyty przy Grobie Pańskim) prowadzi do niebezpiecznego zamazania granic dogmatycznej Prawdy o Kościele założonym przez Jezusa Chrystusa.

„Prawosławni i wierni innych obrządków wschodnich obchodzą 19 kwietnia uroczystość Wielkiej Soboty (…). Wierni odwiedzają symboliczne Groby Pańskie, duchowni święcą pokarmy (…)”

Tego typu narracja ukrywa fakt, iż poza jednością z Piotrem wszelkie celebracje sakramentalne są pozbawione mocy uświęcającej (sine communione cum Romano Pontifice non potest esse verus Ecclesia Christi – bez łączności z Rzymskim Papieżem nie może istnieć prawdziwy Kościół Chrystusa). Nauka ta była jednomyślna aż do czasów posoborowej destrukcji: Sobór Florencki jednoznacznie nauczał o konieczności podporządkowania się Stolicy Apostolskiej dla ważności kultu i zbawienia dusz.

Zamiana prymatu Objawienia na folklor religijny

Artykuł wykazuje tendencję do stawiania na pierwszym miejscu elementu etnograficzno-obyczajowego kosztem teologicznej rzeczywistości Zmartwychwstania:

„W koszyczkach ze święconką są jajka (…), sól, chrzan i wielkanocne ciasto – drożdżowa babka.”

Podobny sposób opowiadania stanowi daleko idącą redukcję wymiaru misteryjnego na rzecz powierzchownych przejawów pobożności ludowej. Zapomina się tu o tym, co sam Sobór Trydencki podkreślił jako kluczowe: ubi Missa sine sacrificio propitiatorio non valet ad salutem animarum – gdzie Msza jest pozbawiona Ofiary przebłagalnej, tam nie ma skuteczności dla zbawienia dusz. Wspólnoty pozostające poza Kościołem Katolickim zatraciły właśnie ten aspekt Ofiary Chrystusa uobecnianej wyłącznie we Mszy sprawowanej przez kapłanów posiadających sukcesję apostolską od Piotra oraz zachowujących ortodoksję doktryny.

Błędy eklezjologiczne: ignorowanie dogmatu extra Ecclesiam nulla salus

Opisując liturgię Bazylego Wielkiego czy procesje z płaszczanicą autor artykułu przemilcza zasadnicze zagadnienie: brak jedności wiary prowadzi nieuchronnie do braku łaski sakramentalnej. Ojciec Kościoła Cyprian przypomina: Habere non potest Deum patrem qui Ecclesiam non habet matrem – Nie może mieć Boga za Ojca ten, kto nie ma Kościoła za Matkę. Narzucona pośrednio czytelnikowi sugestia o równorzędnym statusie wspólnot wschodnich względem Oblubienicy Chrystusowej (Ecclesiae sanctae Catholicae Romanae) to typowy produkt mentalności modernistycznej.

Praktyki takie jak „symboliczne odwiedzanie Grobów Pańskich”, „zmiana szat liturgicznych” czy „poświęcenia pokarmów” poza społecznością Kościoła Katolickiego są rytualizmem pozbawionym łaski Bożej. Lektura tekstu sugeruje nierealistyczną wizję pluralizmu wyznań chrześcijańskich jako dróg równoległych prowadzących ku Bogu — co sprzeczne jest z nauką wszystkich papieży przed 1958 rokiem oraz kanonami soborowymi poczynając od Nicejskiego I aż po Laterański IV.

Niegodne pomijanie społecznego panowania Chrystusa i Jego Praw nad światem

Kolejnym istotnym błędem jest traktowanie kwestii religijnych wyłącznie jako prywatnej sprawy grup etnicznych lub „mniejszości”. Tego typu laicka optyka przesłania prawo Boskie do publicznego panowania nad narodami (encyklika Quas Primas Piusa XI: Cristus vincit! Christus regnat! Christus imperat!). Artykuł ogranicza się do referowania statystyk liczbowych:

„Hierarchowie Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego liczbę wiernych w kraju szacują na 450-500 tys.”;
„W Narodowym Spisie Powszechnym (…) ok. 151,7 tys. osób.”

Nie pojawia się nawet cień refleksji nad tym, że podstawową misją społeczności chrześcijańskiej winno być upominanie odstępczych wspólnot o powrocie do pełni Wiary — tak jak czynili to autentyczni pasterze przed epoką posoborową. Przytaczane dane statystyczne zamiast służyć apostolskiemu napomnieniu współuczestniczą de facto w promocji fałszywego pluralizmu religijnego.

Kwestia postu a brak Sakramentu Pokuty u schizmatyków

Opis szczegółowych rygorów postnych panujących we wspólnotach tego typu zupełnie abstrahuje od faktu nieskuteczności praktyk ascetycznych poza prawdziwym Kościołem — bowiem tam brak jest ważnej absolucji sakramentalnej oraz możliwości uzyskania odpustu zupełnego (nullum opus meritorium extra veram Ecclesiam valent ad vitam aeternam – żadna zasługa uczyniona poza prawdziwym Kościołem nie przynosi życia wiecznego). Tekst artykułu sprowadza więc duchowość do mechanicznego spełniania przepisanych form bez odniesienia ich do łaski Bożej udzielanej tylko poprzez autentyczne kanały ustanowione przez samego Zbawiciela.

Podsumowanie i wezwanie do integralnej oceny rzeczywistości eklezjalnej

Opisana sytuacja ukazuje głęboki kryzys świadomości katolickiej sensus stricte zarówno po stronie tzw. laikatu świeckiego jak i środowisk medialnych popularyzujących przesadny szacunek wobec ortodoksji oderwanej od Piotrowej Opoki. Winno się przypomnieć stanowisko papieża Leona XIII zawarte w encyklice Satis Cognitum – każda wspólnota trwająca dobrowolnie poza jednością jurysdykcyjną Następcy Piotra de iure pozostaje oddzielona od Ciała Mistycznego Chrystusa; jej akt kultowy może być efektowny lecz nigdy efektywny duchowo dla uczestników ani miły Bogu jako taki.

Narracje promujące akceptację rozdrobnienia chrześcijaństwa prowadzą nieuchronnie ku dalszej sekularyzacji społeczeństw oraz utwierdzaniu błędu indifferentismusu religijnego. Jedynie powrót wszystkich ochrzczonych do integralnej wiary katolickiej gwarantuje zachowanie depozytu wiary przekazanego przez Apostołów (fides catholica integra et immaculata permanet in una Ecclesia sub Petro et successoribus eius – Wiara katolicka czysta i nieskalana trwa tylko w jednym Kościele pod przewodem Piotra i jego następców [do 1958]).

Zadaniem tych czasów pozostaje niezachwiane świadectwo: Chrystus Pan króluje przez swój jeden Święty Rzymsko-Katolicki Kościół; wszelkie inne formacje winny zostać ocenione według tejże światłości objawionej.