Portal wiara.pl (13 maja 2025) informuje o uchwale rządu Ukrainy, która przewiduje szczegółowe sprawdzanie powiązań wspólnot religijnych z zagranicznymi strukturami uznanymi za zagrożenie dla bezpieczeństwa państwa. Specjalna grupa przy Państwowej Służbie ds. Polityki Etnicznej i Wolności Sumienia otrzymała szerokie uprawnienia do badania, czy organizacje takie jak Ukraiński Kościół Prawosławny są związane z Patriarchatem Moskiewskim. Zdaniem cytowanego profesora Andrija Smirnowa, mechanizm ten ma służyć jako instrument do ewentualnego zakazu działalności takich struktur na terenie Ukrainy, co uzasadnia się „ochroną suwerenności i bezpieczeństwa narodowego”. W artykule podkreślono także nowy model relacji państwo-religia, gdzie państwo staje się nie tylko „organizatorem”, ale przede wszystkim nadzorcą działalności religijnej.

Ten kierunek legislacji jest przedstawiony jako uzasadniony obecnymi realiami geopolitycznymi oraz koniecznością zachowania ładu społecznego. Jednakże już pobieżna lektura zdradza fundamentalne błędy i rozminięcie z katolickim pojmowaniem miejsca Kościoła i praw Boga wobec praw świeckich instytucji.

Naruszenie Porządku Ustanowionego przez Boga: prymat państwa nad religią

Pierwszym i najbardziej rażącym problemem jest przyjęcie tezy, że państwo ma prawo ingerować w wewnętrzne sprawy wspólnot religijnych według własnych kryteriów politycznych. Cytowane sformułowania typu „nie tylko kwestia przekonań religijnych, ale także ważny element bezpieczeństwa narodowego” czy „państwo przyjmuje rolę nadzorcy działalności struktur religijnych” stanowią powtórzenie błędnych zasad modernistycznych – odrzuconych jednoznacznie przez integralną naukę katolicką.

Kościół zawsze nauczał o nadrzędnym charakterze prawa Bożego względem prawa ludzkiego (Lex divina semper anteponenda est legibus humanis). Papież Leon XIII przypominał w encyklice „Immortale Dei”, iż porządek społeczny winien być podporządkowany panowaniu Chrystusa Króla: „Zadaniem władz publicznych jest czcić świętość religii i ochraniać ją ustawami”, a nie arbitralnie nią zarządzać czy ją reglamentować wedle bieżących interesów politycznych.

Taka praktyka – polegająca na sprowadzaniu życia kościelnego do funkcji narzędzia polityki narodowej czy bezpieczeństwa państwowego – była piętnowana przez Kościół zwłaszcza tam, gdzie prowadziła do podporządkowania duchowieństwa świeckim urzędom (por. potępienie tzw. gallikanizmu oraz reform józefińskich). Podobne działania były określane mianem uzurpacji kompetencji boskich przez władzę cywilną – grzechu przeciwko porządkowi ustanowionemu przez Boga.

Liberalny paradygmat „wolności sumienia” zamiast panowania Chrystusa Króla

Procedury opisane w artykule opierają się na fałszywej koncepcji wolności sumienia rozumianej po modernistycznemu – tj. swobody praktykowania dowolnej religii wyłącznie pod warunkiem zgody lub przyzwolenia ze strony administracji państwowej. Tymczasem papież Pius IX w Syllabusie Errorum napiętnował twierdzenia głoszące rzekomą autonomię sumienia wobec prawdy objawionej oraz możliwość ograniczania działalności Kościoła z racji interesów doczesnych:

„Nie przystoi mówić ani myśleć, iż wolno każdemu wyznawać taką jakąkolwiek religię wedle swego upodobania”. Z kolei Leon XIII podkreślił: „Nie należy oddzielać społeczeństw od Boga; kto je oddziela bądź pozwala im postępować wbrew Jego nakazom – niszczy fundament wszelkiego ładu” („Libertas praestantissimum”).

Dlatego też zaproponowana przez ukraińskie władze procedura jest przejawem dążenia do podporządkowania Kościołów jurysdykcji świeckiej wedle ducha rewolucyjnego laicyzmu.

Kolektywizm narodowy ponad prawdami wiecznymi? Krytyka instrumentalizacji zagadnienia „bezpieczeństwa narodowego”

Artykuł sankcjonuje interpretację stosunków wyznaniowych poprzez pryzmat tzw. bezpieczeństwa narodowego, co prowadzi do marginalizacji roli transcendencji na rzecz doczesnych celów zbiorowości politycznej (Salus populi suprema lex esto?). W rzeczywistości taka logika wpisuje się w tradycję totalitarnych nadużyć XX wieku: zarówno komunizm sowiecki jak faszyzm włoski czy niemiecki usprawiedliwiały zwalczanie niezależnych wspólnot chrześcijańskich podobną retoryką dobra wspólnego narodu.

Nie sposób zaakceptować tezy profesora Smirnowa o domniemanej „harmonii społecznej”, którą miałoby zapewnić reglamentowanie życia kościelnego ręką urzędu świeckiego. Ojciec Kościoła św. Augustyn ostrzegał przed pokusą ustanawiania fałszywego pokoju kosztem wiary: Pax ficta non est pax vera sed simulatio iniustitiae (Fałszywy pokój nie jest prawdziwym pokojem lecz symulacją niesprawiedliwości). Harmonia społeczna może istnieć jedynie tam, gdzie panuje Chrystus – a nie tam, gdzie urząd cywilny decyduje o granicach wyznawania wiary.

Niezmienność nauki katolickiej wobec ekumenizmu praktycznego i nowinek posoborowych

Warto zauważyć subtelnie przemycaną pochwałę ekumenizmu zawartą między innymi w cytatach dotyczących Polskiej Rady Ekumenicznej czy Światowej Rady Kościołów oraz obecność komentarzy promujących współpracę różnych denominacji chrześcijańskich pod egidą administracji państwowej lub międzynarodowych ciał dialogicznych.

Integralna wiara katolicka jednoznacznie sprzeciwia się ideologii ekumenicznej naruszającej zasadę jedyności Kościoła Chrystusowego (Extra Ecclesiam nulla salus – Poza Kościołem nie ma zbawienia). Sobór Florencki orzekł definitywnie o konieczności przynależenia do jedynego prawdziwego Kościoła dla osiągnięcia zbawienia; wszelkie próby stawiania znaków równości między różnymi wyznaniami są negacją dogmatycznej tożsamości Mistycznego Ciała Chrystusa.

Praktyczne skutki ekumenizmu posoborowego widoczne są tu jaskrawo: zamazanie granic doktrynalnych prowadzi najpierw do relatywizacji depozytu wiary („wszystko zależy od decyzji urzędu”), następnie zaś do faktycznej likwidacji możliwości swobodnego wyznawania pełni Objawienia pod pretekstem proceduralnych wymogów biurokratycznych.

Błędy artykułu wynikające z laicyzmu oraz obojętności wobec panowania Jezusa Chrystusa nad narodami

Podsumowując:

• Cytowany tekst aprobuje ingerencję świeckiego urzędu w dziedzinę sakrum bez żadnej refleksji nad pierwszeństwem prawa Bożego.
• Zostały pominięte podstawowe zasady tradycji apostolskiej dotyczące autonomii wspólnot chrześcijańskich (porównaj kanony soboru nicejskiego I).
• Nobilitacja rzekomej harmonii społecznej budowanej kosztem wolności kultu jest przejawem relatywizmu moralnego.
• Zagrożenie instrumentalizacji pojęcia „bezpieczeństwo narodowe” dla walki z niezależnymi od aparatu partyjno-państwowego środowiskami wiernych zostało całkowicie przemilczane.
• Pochwały nowych form współpracy ekumenicznej osadzone są na błędnym założeniu równorzędności wszystkich wyznań.
• Zamilknięto fakt antykatolickich aktów prześladowań podejmowanych przez tego typu komisje śledcze również wobec wiernych integralnie trzymających się Tradycji Apostolskiej.

W świetle tych uwag należy stanowczo odrzucić proponowany model reglamentowanego współistnienia instytucji kościelnych z administracją świecką jako sprzeczny zarówno z zasadami prawa naturalnego jak Objawionego.
Dare Caesaribus quae sunt Caesaris Deo quae sunt Dei (Oddać cesarzowi co cesarskie Bogu co Boskie): to imperatyw wiecznie aktualny; jednakże obowiązuje zawsze hierarchia wartości — nigdy odwrotność tej sentencji!

Wyrażone poglądy profesorów ani nowinki legislacyjne nie mogą przesłonić faktu pierwotnego: żaden organ ludzki nie ma jurysdykcji nad tym co dotyczy czci należnej Stwórcy oraz ustroju Jedynego Prawdziwego Kościoła.

Za artykułem:
Kijów: uchwała o sprawdzaniu powiązań wspólnot religijnych z zagranicą   (ekumenizm.wiara.pl)
Data artykułu: 13.05.2025

Podziel się tą wiadomością z innymi.