Portal „Tygodnik Powszechny” (23 września 2025) przedstawia rozmowę z Davidem Beerem, socjologiem analizującym wpływ algorytmów na konsumpcję kultury. Autorzy gloryfikują „spersonalizowane doświadczenia kulturowe”, gdzie systemy predykcyjne zastępują tradycyjne mechanizmy kształtowania gustów, przedstawiając to jako nieuchronny postęp. Już sam tytuł „Wybierane dla ciebie” zdradza modernistyczne uwikłanie w relatywizm, gdzie obiektywne kryteria piękna i prawdy ustępują miejsca mechanicznym kalkulacjom.
Naturalistyczna redukcja człowieka do zbioru danych
Beer opisuje proces kształtowania gustów jako „rekursywny dialog z algorytmem”, gdzie preferencje kulturowe negocjowane są poprzez „mikrospotkania” z rekomendacjami. Ta wizja stanowi karykaturę katolickiej antropologii, która w „Quas Primas” Piusa XI jednoznacznie stwierdza: „Chrystus panuje w umysłach ludzi nie dlatego, że posiada głęboki umysł, ale dlatego że On sam jest Prawdą”. Tymczasem współczesne platformy zastępują Objawienie mechaniczną analityką, redukując duszę do zbioru wzorców konsumpcji.
Wątek „pętli zwrotnych” (konsumpcja → dane → rekomendacje → konsumpcja) odsłania jeszcze głębszy problem: algorytmiczne zniewolenie ludzkiej wolnej woli. Podczas gdy Kościół naucza, że „człowiek odkupiony drogą krwią Chrystusa” (1 Piotr 1:18-19) nie należy do siebie, technokratyczny system czyni nas niewolnikami własnych profilów danych. To właśnie o takim duchowym zniewoleniu pisał Pius IX w Syllabusie błędów, potępiając tezę, że „ludzki rozum jest jedynym sędzią prawdy i fałszu” (pkt 3).
Zanik wspólnoty jako owoc personalizacji
Gdy Beer zauważa rozpad „klasycznych rytmów kulturowych” na rzecz indywidualnych trajektorii konsumpcji, mimowolnie potwierdza skutki odrzucenia społecznego panowania Chrystusa. Encyklika „Quas Primas” przestrzegała: „Gdy odstąpiono od posłuszeństwa Chrystusowi, zburzony zupełnie pokój domowy”. Algorytmiczna fragmentaryzacja kultury to logiczna konsekwencja społeczeństwa, które „usunęło Jezusa Chrystusa i Jego najświętsze prawo ze swych obyczajów” (tamże).
Najgroźniejszy jest jednak brak jakiejkolwiek refleksji nad duchowymi konsekwencjami tej transformacji. Gdy autorzy zachwycają się playlistami „budowanymi wokół nastrojów”, całkowicie pomijają fakt, że kultura katolicka zawsze kształtowała afekty w relacji do transcendentnego dobra. Tymczasem algorytmiczne „emocjonalne tunowanie” to praktyczna realizacja modernistycznej herezji potępionej w „Lamentabili sane” św. Piusa X, która głosiła, że „dogmaty są interpretacją faktów religijnych przez ludzki umysł” (pkt 22).
Technokratyczna pseudo-mistyka
Opisywane przez Beer’a zjawisko „algorytmicznej interpelacji” (gdzie nawet sprzeciw funkcjonuje w ramach systemu) stanowi demoniczną parodię działania łaski. Podczas gdy Kościół naucza, że Duch Święty „przekonywa świat o grzechu, sprawiedliwości i sądzie” (J 16,8), algorytmy tworzą iluzję wolności w ściśle określonych ramach błędu. To współczesne wcielenie gnostyckiej pokusy – technokratyczna pseudo-mistyka oferująca „zbawienie przez personalizację”.
W świetle niezmiennej doktryny katolickiej cały wywód Beer’a okazuje się apologią kulturowego samoudręczenia. Gdy mówi o przyszłości zdominowanej przez „subtelniejsze klasyfikacje i bardziej wyrafinowane próby sterowania”, nie dostrzega, że opisuje społeczeństwo pogrążające się w servitus a peccato (niewoli grzechu). W świecie, gdzie „Squid Game” staje się kulturowym fenomenem dzięki mechanicznym rekomendacjom, wypełniają się słowa Piusa XI: „Płomienie zazdrości i nieprzyjaźni objęły naród pozbawiony królewskiego berła Chrystusa”.
Za artykułem:
Algorytmy wybierają dla nas filmy i piosenki. Jak to kształtuje nasze gusta? (tygodnikpowszechny.pl)
Data artykułu: 23.09.2025
