Portal Więź.pl (7 października 2025) relacjonuje spektakl „Czekając na Godota” Samuela Becketta w reżyserii Piotra Cieplaka wystawiony w Teatrze Narodowym. Artykuł Konrada Sawickiego przedstawia sztukę jako „magnetyzujące doświadczenie” egzystencjalnej refleksji, z naciskiem na motywy „oczekiwania”, „marnienia ludzkości” i pozornej nadziei zbawienia wyrażonej w zdaniu: „Jeden z łotrów został zbawiony. Przyzwoity procent”.
Naturalistyczna redukcja człowieka do istoty skazanej na rozpacz
„człowiek krótko mówiąc, że człowiek mimo postępu MARNIEJE i USYCHA […] MALEJE […] USYCHA i KURCZY SIĘ” – ten fragment monologu Lucky’ego, przywołany w artykule, odsłania rdzeń modernistycznej antropologii potępionej już przez św. Piusa X w dekrecie Lamentabili sane exitu (1907). Teza o „kurczeniu się” człowieka stanowi jawną negację katolickiej doktryny o imago Dei, zgodnie z którą nawet upadła natura ludzka zachowała ślad Bożej doskonałości (Sobór Trydencki, sesja V).
Św. Pius X w encyklice Pascendi dominici gregis demaskował takie stanowisko: „Moderniści głoszą, że człowiek przez wiarę (…) doświadcza w sobie pewnej potrzeby Boskiej, która pociąga go, by – nie wiedząc jak – złączyć się z nieznaną rzeczywistością”. W spektaklu Cieplaka owo „nie wiedząc jak” przybiera postać jałowego oczekiwania na nieokreślonego „Godota”, co stanowi karykaturę chrześcijańskiego adwentu.
Bluźniercze zawłaszczenie pojęć teologicznych
Najcięższą winą inscenizacji jest przekształcenie nadprzyrodzonej nadziei w naturalistyczną farsę. Gdy Vladimir woła: „Chryste, zmiłuj się nad nami!”, nie jest to akt skruchy ani modlitwa błagalna, lecz pusta deklaracja w świecie pozbawionym łaski. Artykuł bezkrytycznie przyjmuje tę perspektywę, przemilczając fakt, że prawdziwe miłosierdzie dostępne jest wyłącznie przez sakrament pokuty i Eucharystię – instytucje całkowicie nieobecne w uniwersum Becketta.
Nawiązanie do „zbawienia łotra” (Łk 23,43) zostaje w tekście Sawickiego sprowadzone do cynicznego statystykowania („Przyzwoity procent”), co stanowi jawną profanację słów Zbawiciela. Jak przypomina papież Pius XI w encyklice Quas Primas: „Królestwo Chrystusa nie jest metaforą, lecz rzeczywistością obejmującą wszystkie narody, których obowiązkiem jest publiczne oddawać cześć Królowi królów”.
Teatr jako narzędzie dechrystianizacji
Opisana w artykule „magnetyzująca” gra aktorska Mariusza Benoita służy nie „ocuceniu ze snu ułudy”, lecz utrwaleniu modernistycznej iluzji. „Wrażenie istnienia”, o którym mówi Estragon, to dokładne odzwierciedlenie modernistycznej zasady immanencji potępionej w Lamentabili (propozycja potępiona 22): fałszywego przekonania, że religia wyrasta wyłącznie z podświadomych potrzeb człowieka.
Scena Studio przy Wierzbowej staje się współczesną areną, gdzie realizuje się program z Syllabusa błędów Piusa IX (1864): „Człowiek może w końcu dojść — za pomocą postępu, oświaty i cywilizacji — do doskonałego ustroju szczęścia w życiu doczesnym” (błąd 58). W miejsce prawdziwej eschatologii proponuje się tu namiastkę „nadziei” pozbawionej transcendentnego fundamentu.
Milczenie o łasce jako najcięższe oskarżenie
Kluczowym przejawem duchowego bankructwa omawianej produkcji jest całkowite pominięcie katolickiej nauki o gratia elevans – łasce podnoszącej naturę ludzką do uczestnictwa w życiu Bożym. W świecie „Godota” nie ma miejsca na słowa św. Pawła: „Wszystko mogę w Tym, który mnie umacnia” (Flp 4,13), zastąpione refrenem „Nic się nie da zrobić”.
To milczenie stanowi wypełnienie proroctwa Piusa X: „Moderniści usiłują zniszczyć wszelkie nadprzyrodzone środki pozostawione przez Chrystusa jako nieomylne narzędzia jedności i świętości” (Pascendi, III.4). W obliczu takiej duchowej pustki, katolik nie może być biernym obserwatorem, lecz winien przypomnieć słowa Chrystusa: „Ja jestem drogą, prawdą i życiem” (J 14,6) – prawdy całkowicie nieobecnej w analizowanym spektaklu.
Za artykułem:
Wrażenie istnienia. „Czekając na Godota” w Teatrze Narodowym to magnetyzujące doświadczenie (wiez.pl)
Data artykułu:
