Modernistyczny horyzont „Nagrody Tischnera”: relatywizm w służbie laickiego humanizmu

Podziel się tym:

Portal „Tygodnik Powszechny” (7 października 2025) informuje o nominacjach do 25. edycji Nagrody Znaku i Hestii im. ks. Józefa Tischnera. Wyróżnienia w kategoriach „pisarstwo” i „inicjatywy społeczne/duszpasterskie” otrzymali: Timothy Garton Ash (książka „Homelands”), Hanna Krall (całokształt), Anne Applebaum („Koncern Autokracja”), wspólnota L’Arche Śledziejowice, Małgorzata Rybicka oraz projekt „Langusta na Palmie” Adama Szustaka OP. Kapituła chwali „odwagę” przejawiającą się w „podejściu bliżej”, „geście solidarności” i „konsekwencji działania”, co stanowi jedynie eufemizm dla promocji idei radykalnie sprzecznych z katolickim porządkiem nadprzyrodzonym.


Pisarstwo jako narzędzie dekonstrukcji chrześcijańskiej tożsamości Europy

Nominacja Timothy’ego Gartona Asha za „Homelands” odsłania strategiczne pominięcie chrześcijańskich fundamentów kontynentu. Gdy autor próbuje odpowiedzieć na pytanie „jak dziś myśleć o Europie?”, robi to poprzez redukcję jej dziedzictwa do płytkiego multiculturalizmu. Europa Christiana – której istotę Pius XII określał jako „duchową jedność wychodzącą z Ewangelii” (Przemówienie do uczestników kongresu ruchu „Pax Romana”, 25 kwietnia 1957) – zostaje zastąpiona relatywistycznym zlepkiem „doświadczeń”. Tymczasem już Leon XIII w encyklice Immortale Dei (1 listopada 1885) nauczał: „Państwa nie mogą bez zbrodni zachowywać się tak, jakby Bóg wcale nie istniał, albo odrzucać troskę o religię jako rzecz obojętną”.

Projekt Hanny Krall, chwalony za „szacunek dla odrębności i tajemnicy” jednostki, to w istocie apoteoza subiektywizmu. Jej reportażowy redukcjonizm, skupiony na „drobnych szczegółach”, odcina ludzkie doświadczenia od ich teleologii w Bogu. Tymczasem Sobór Watykański I (1870) w konstytucji Dei Filius przypominał: „Rozum oświecony wiarą, gdy pilnie, zbożnie i trzeźwo poszukuje, osiąga za Bożą łaską pewne zrozumienie tajemnic”. Krall proponuje przeciwieństwo: wiara jako zbiór anegdot pozbawionych hierarchii prawd.

Anne Applebaum w „Koncernie Autokracja” diagnozuje zagrożenia demokracji, lecz czyni to w ramach czysto naturalistycznej antropologii. Brakuje najmniejszej wzmianki, że – jak nauczał Pius XI w Quas Primas (11 grudnia 1925) – „nadzieja trwałego pokoju dotąd nie zajaśnieje narodom, dopóki jednostki i państwa wyrzekać się będą i nie zechcą uznać panowania Zbawiciela naszego”. Jej postulat „walki z autokracją” jest pusty, gdyż nie wskazuje na Chrystusa Króla jako jedyne źródło ładu społecznego.

„Inicjatywy społeczne”: humanitaryzm zastępujący łaskę

Nominacja wspólnoty L’Arche Śledziejowice odsłania niebezpieczną redukcję miłosierdzia do socjotechniki. Chwaląc „równoprawną rodzinę” osób niepełnosprawnych i asystentów, pomija się nadprzyrodzony cel dzieł miłosierdzia: uświęcenie dusz poprzez zjednoczenie z Ofiarą Krzyżową. Św. Wincenty à Paulo przestrzegał: „Miłość bliźniego płynie z miłości Boga. Gdyby nie było Boga, nie należałoby kochać bliźniego” (Konferencje do Misjonarzy). Tymczasem L’Arche – podobnie jak inne inicjatywy inspirowane personalizmem Maritaina – grozi zastąpieniem caritas świeckim altruizmem.

Działalność Małgorzaty Rybickiej na rzecz osób z autyzmem, choć technicznie chwalebna, zostaje wpisana w laicki paradygmat „praw człowieka”. Brakuje tu odniesienia do katolickiej nauki o cierpieniu jako narzędziu zbawienia. Pius XII w orędziu do uczestników Światowego Kongresu Apostolstwa Chorych (12 lutego 1957) nauczał: „Choroba staje się źródłem łask, jeśli jest przyjmowana z miłością i ofiarowana Bogu”. Przemilczenie tego wymiaru sprowadza osobę niepełnosprawną do przedmiotu terapii, nie zaś podmiotu życia wiecznego.

Najbardziej niepokojąca jest nominacja „Langusty na Palmie” Adama Szustaka OP. Ten projekt, chwalony za „niesienie nadziei”, w istocie promuje fideistyczną wersję religijności. Jego działalność „online i offline” przypomina bardziej showmana niż kapłana, co kłóci się z powagą kapłaństwa wyrażoną w encyklice Piusa XI Ad catholici sacerdotii (20 grudnia 1935): „Kapłan winien unikać wszystkiego, co nie licuje z powagą jego urzędu”. „Langusta” staje się symbolem posoborowej redukcji Ewangelii do psychologicznego coachingu.

Ukoronowanie modernistycznej rewolucji

Cały projekt Nagrody Tischnera odsłania strategiczne zerwanie z zasadą „Roma locuta, causa finita”. Ks. Tischner, patron wyróżnienia, już w latach 70. głosił tezy o „ewolucji dogmatów” i „dialektyce spotkania”, co św. Pius X w encyklice Pascendi dominici gregis (8 września 1907) nazwał „najbardziej zgubną z herezji”. Tymczasem kapituła nagrody – podobnie jak cały nurt „tęczowego katolicyzmu” – konsekwentnie promuje dzieła:

1. Negujące obiektywną prawdę (Garton Ash)
2. Redukujące wiarę do subiektywnych doświadczeń (Krall)
3. Pomijające nadprzyrodzony porządek (Applebaum, Rybicka)
4. Zastępujące łaskę naturalistycznym humanitaryzmem (L’Arche)
5. Trywializujące sacrum (Szustak OP)

Jak zauważył Pius XI w Divini Redemptoris (19 marca 1937): „Błąd dzisiejszych czasów polega na oddzieleniu życia doczesnego od zasad wiary”. Nominowani do Nagrody Tischnera nie są wyjątkiem – stanowią wręcz szczytowy przejaw tej apostazji.

Brak w artykule jakiejkolwiek wzmianki o konieczności publicznego uznania panowania Chrystusa Króla (Pius XI, Quas Primas), o grzesznej naturze człowieka wymagającej Odkupienia (Sobór Trydencki, sesja VI) czy o nadprzyrodzonym celu wszelkiej działalności (Leon XIII, Rerum novarum). To milczenie jest wymowne – pokazuje, że „Tygodnik Powszechny” i środowisko Nagrody Tischnera dawno porzuciły katolicką tożsamość na rzecz religii człowieczeństwa.


Za artykułem:
Podejść bliżej, okazać solidarność
  (tygodnikpowszechny.pl)
Data artykułu: 07.10.2025

Więcej polemik ze źródłem: tygodnikpowszechny.pl
Podziel się tą wiadomością z innymi.
Pin Share

Zostaw komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Ta strona używa Akismet do redukcji spamu. Dowiedz się, w jaki sposób przetwarzane są dane Twoich komentarzy.

Przewijanie do góry
Ethos Catholicus
Przegląd prywatności

Ta strona korzysta z ciasteczek, aby zapewnić Ci najlepszą możliwą obsługę. Informacje o ciasteczkach są przechowywane w przeglądarce i wykonują funkcje takie jak rozpoznawanie Cię po powrocie na naszą stronę internetową i pomaganie naszemu zespołowi w zrozumieniu, które sekcje witryny są dla Ciebie najbardziej interesujące i przydatne.