Portal „Tygodnik Powszechny” (20 października 2025) przedstawia analizę ubóstwa w Polsce, wskazując na spadek skrajnej biedy z 2,5 do 1,9 miliona osób w 2024 roku przy jednoczesnym wzroście tzw. „biedy relatywnej” do 5 milionów. Autor Przemysław Wilczyński krytykuje niewydolność systemu pomocy społecznej, gdzie „prawie milion Polaków” nie kwalifikuje się do zasiłków z powodu przestarzałych kryteriów dochodowych. Raport „Poverty Watch 2025” prof. Ryszarda Szarfenberga ma wskazywać na narastające rozwarstwienie społeczne, podczas gdy „państwo polskie nie reaguje” na postulaty automatycznej waloryzacji świadczeń.
Ślepa uliczka świeckiego humanitaryzmu
„600 tysięcy Polaków wydobytych ze skrajnego ubóstwa” – ten pozorny sukces odsłania głębszy problem: redukcję człowieka do parametrów ekonomicznych. Statystyki GUS i raporty organizacji pozarządowych pomijają istotę duchowego ubóstwa, o którym nauczał Chrystus: „Błogosławieni ubodzy w duchu, albowiem do nich należy królestwo niebieskie” (Mt 5,3). Współczesne mierniki „minimum socjalnego” to karykatura katolickiej koncepcji dostatku, który polegał na zaspokojeniu potrzeb zgodnie z godnością osoby – nie zaś na bezrefleksyjnym konsumpcjonizmie.
„Wskaźnik tzw. biedy relatywnej […] powiększa dystans i poczucie wykluczenia” – alarmuje prof. Szarfenberg.
To właśnie tu ujawnia się naturalistyczne założenie, że rozwiązaniem problemów społecznych jest wyrównanie materialnych dysproporcji. Tymczasem Quas Primas Piusa XI naucza, że „pokój Chrystusowy w Królestwie Chrystusowym” możliwy jest jedynie poprzez poddanie wszystkich sfer życia – w tym gospodarczej – pod panowanie Chrystusa Króla. Współczesne „programy walki z wykluczeniem” pomijają fundamentalną prawdę: prawdziwe wykluczenie to stan grzechu śmiertelnego, który odcina duszę od łaski Bożej.
Państwo opiekuńcze jako substytut Kościoła
Krytyka „niewydolnej pomocy społecznej” w artykule opiera się na błędnym założeniu, że to aparat państwowy powinien być głównym rozgrywającym w walce z nędzą. To jawny przejaw laicyzacji misji charytatywnej, którą potępiał już Pius IX w Syllabusie błędów (1864): „Błąd 55: Kościół powinien być oddzielony od Państwa, a Państwo od Kościoła”. Katolicka nauka społeczna zawsze głosiła zasadę pomocniczości (subsydiarności), gdzie państwo wkracza jedynie tam, gdzie zawodzi rodzina i wspólnoty lokalne – a nade wszystko Kościół jako „matka i mistrzyni narodów”.
Inicjatywy typu „Jedzenie Zamiast Bomb” – choć szlachetne w zamyśle – stają się narzędziem propagandy socjalistycznej, gdy odcinają się od nadprzyrodzonego celu. Św. Wincenty à Paulo nauczał, że podanie talerza zupy bez słowa o zbawieniu jest jak nakarmienie ciała, by głodowała dusza. Tymczasem współczesne NGO-sy powielają błąd marcjonistów, dzieląc rzeczywistość na sferę „czysto ludzką” i duchową.
Ekonomiczny redukcjonizm i kult państwa
„Pilnie wprowadzić mechanizm corocznej, automatycznej waloryzacji kryteriów dochodowych” – postuluje autor.
To żądanie odsłania materialistyczną obsesję współczesnych „reformatorów społecznych”. Gdy Léon XIII w Rerum Novarum (1891) pisał o „sprawiedliwej płacy”, zawsze łączył to z moralnym obowiązkiem pracodawców i cnotą roztropności pracobiorców. Dziś „walka z ubóstwem” sprowadzona została do mechanicznego podnoszenia progów dochodowych, podczas gdy prawdziwe źródła nędzy – rozpad rodzin, alkoholizm, utrata wiary – pozostają niezagrożone.
Warto odnotować milczenie o roli lichwy i współczesnych systemów bankowych w generowaniu nierówności. Pius XI w Quadragesimo Anno (1931) demaskował „potężną międzynarodową władzę finansową” jako źródło wyzysku. Tymczasem dzisiejsi „eksperci” ograniczają się do żądań redystrybucji środków przez aparat państwowy, który sam jest współwinny kryzysowi poprzez fiskalny ucisk i promocję niemoralności.
Duchowa pustynia współczesnej polityki społecznej
Największym przewinieniem omawianego tekstu jest całkowite pominięcie nadprzyrodzonej perspektywy cierpienia. Gdy św. Jan Maria Vianney mówił ubogim o „skarbach wynagradzających w niebie”, a św. Elżbieta Węgierska myła nogi żebrakom – czyniły to w imię Chrystusa Ukrzyżowanego. Dziś „pomoc społeczna” stała się świeckim sakramentem, gdzie urzędnik zastępuje kapłana, a formularz – rachunek sumienia.
W obliczu 5 milionów Polaków w „biedzie relatywnej” trzeba przypomnieć słowa Piusa XII: „Najstraszliwsza nędza to nędza duszy pozbawionej łaski uświęcającej”. Dopóki „walka z ubóstwem” nie będzie obejmować nawrócenia, modlitwy i uczynków miłosierdzia co do duszy, wszystkie programy pozostaną jedynie „przykrywką dla społecznego barbarzyństwa” (jak pisał Léon Bloy).
Za artykułem:
Polska bieda: 2 mln w skrajnej nędzy, 5 mln biednych relatywnie (tygodnikpowszechny.pl)
Data artykułu: 20.10.2025
