Portal „Tygodnik Powszechny” (28.10.2025) relacjonuje losy Bojków – ludności rusińskiej wysiedlonej w 1951 r. z Bieszczad do Donbasu, której potomkowie dziś uciekają przed rosyjską inwazją. Artykuł koncentruje się na etnograficznych aspektach przesiedleń, pieśniach ludowych i „pamięci o korzeniach”, całkowicie pomijając nadprzyrodzony wymiar cierpienia ludu, który przez wieki wyznawał katolicyzm w obrządku greckim. Brakuje fundamentalnego pytania: dlaczego Opatrzność dopuściła, by ci wierni stali się ofiarami kolejnych totalitaryzmów?
Milczenie o męczeństwie grekokatolików
Autorzy artykułu z lubością opisują „bojkowskie chaty” i „zdobienie pisanek”, lecz nie znajdują miejsca na kluczowy fakt: wysiedleni w 1951 r. mieszkańcy Liskowatego byli uniatami, czyli katolikami obrządku wschodniego podległymi bezpośrednio Stolicy Apostolskiej. W tekście pada wprawdzie wzmianka o „Kościole greckokatolickim”, ale w kontekście czysto społecznym:
„Gdy powstała niepodległa Ukraina, Cerkiew greckokatolicka wyszła z podziemia”.
To kuriozalne uproszczenie! Kościół greckokatolicki został zlikwidowany przez Stalina w 1946 r. podczas pseudosoboru lwowskiego, a jego wierni prześladowani przez NKWD. Pius XII w encyklice Orientales Omnes (1945) nazwał tę akcję „diabolicznym spiskiem”. Bojkowie z Liskowatego nie byli więc jedynie „ofiarami przesiedleń”, lecz męczennikami za jedność z Następcą Piotra. Ich tułaczka do Donbasu stanowiła część szerszego planu eksterminacji katolicyzmu na Wschodzie.
Naturalizm vs. teologia historii
Artykuł utrzymany jest w duchu scjentystycznego determinizmu, sprowadzającego dzieje do gry sił politycznych i etnicznych. Stąd absurdalne zestawienie:
„Zanim administracja PRL objęła ten teren, władze sowieckie wysiedliły przymusowo Bojków w głąb sowieckiej Ukrainy. Z kolei przed oddaniem Sowietom okolic Sokala władze PRL wysiedliły stamtąd przymusowo ludność polską”.
To porównanie jest teologicznym skandalem. Wysiedlenia Polaków przez reżim Bieruta – choć zbrodnicze – nie miały charakteru religijnego prześladowania. Tymczasem deportacja Bojków stanowiła kontynuację ludobójstwa dokonanego przez bolszewików na duchowieństwie greckokatolickim. Jak zauważył Pius XI w Divini Redemptoris (§18): „Komunizm jest z natury swej antyreligijny i uważa religię za «opium dla ludu»”. Autorzy nie dostrzegają tej zasadniczej różnicy.
Kulturowy synkretyzm jako objaw apostazji
Najjaskrawszym przykładem modernistycznej deformacji jest entuzjastyczny opis „kultury bojkowskiej” oderwanej od jej katolickich korzeni:
„Charakterystycznym elementem kultury bojkowskiej, rozpowszechnionym także w Ukrainie, jest wertep: bożonarodzeniowe przedstawienie kolędnicze”.
W rzeczywistości wertep był formą ewangelizacji przez sztukę, mającą utrwalać w ludziach prawdy wiary. Tymczasem współczesne „festiwale wertepów” w Donbasie, o których piszą autorzy, to już tylko folklor pozbawiony nadprzyrodzonego wymiaru. Przemilczenie faktu, że wysiedleńcy z Liskowatego modlili się za papieża i odprawiali liturgię św. Jana Chryzostoma, stanowi zamach na ich tożsamość.
Prawo Boże a „prawa człowieka”
Artykuł epatuje laickim leksykonem: „uchodźcy wewnętrzni”, „pomoc humanitarna”, „mniejszości etniczne”. Tymczasem podstawowy problem wysiedleńców nie polega na „traumie” czy „utracie korzeni”, ale na odebraniu im prawa do publicznego wyznawania wiary katolickiej. Pius IX w Syllabusie (1864) potępił tezę, że „Kościół powinien być oddzielony od Państwa” (§55). Tymczasem autorzy bezkrytycznie przyjmują sowiecki model państwa ateistycznego, który zniszczył strukturę parafialną Bojkowszczyzny.
Zatrute źródło „Tygodnika Powszechnego”
Nie dziwi, że tekst powstał w piśmie określającym się jako „niezależne pismo społeczno-kulturalne”. Jak wykazał św. Pius X w Lamentabili sane (§§65-66), moderniści redukują religię do „doświadczenia wewnętrznego”, odrzucając jej dogmatyczny charakter. Stąd w artykule:
- brak potępienia komunizmu jako systemu grzesznego ex toto genere suo (Pius XI, Divini Redemptoris §58)
- brak ostrzeżenia, że „kanony” tzw. Cerkwi prawosławnej w Donbasie są pozbawione ważności
- brak wzmianki o obowiązku restytucji katolickich struktur w Zwaniwce i Rozdoliwce
Największą jednak zbrodnią intelektualną jest utożsamianie losów Bojków z „tułaczką Cyganów” poprzez cytat:
„Wyszło, że tułamy się po świecie jak Cyganie”.
To porównanie obraża godność ludu, który – w przeciwieństwie do Cyganów – posiadał własną hierarchię kościelną, liturgię i dyscyplinę sakramentalną. Bojkowie nie byli „nomadami”, lecz ofiarami systematycznej eksterminacji katolicyzmu na rozkaz Stalina i Chruszczowa.
Teologiczny wymiar cierpienia
Tekst kończy się informacją o masakrze w Zwaniwce (23.10.2025), gdzie Rosjanie zamordowali pięcioro cywilów. Autorzy nie zadają jednak najważniejszego pytania: czy ofiary były w stanie łaski uświęcającej? Czy mieli dostęp do sakramentów w oblężonym Donbasie? Wymiar eschatologiczny zostaje zastąpiony „ludzkim dramatem”. Tymczasem „lepiej jest umrzeć z głodu, niż stracić wiarę” – pisał św. Jan Maria Vianney. Bojkowie zasługują na pamięć nie jako „ofiary wojny”, lecz jako świadkowie extra Ecclesiam nulla salus (poza Kościołem nie ma zbawienia).
Chrystus Król jedynym ratunkiem
Artykuł pomija fundamentalną przyczynę powojennych wysiedleń i obecnej wojny: odrzucenie społecznego panowania Chrystusa Króla. Pius XI w Quas Primas (§1) nauczał: „Nadzieja trwałego pokoju dotąd nie zajaśnieje narodom, dopóki jednostki i państwa wyrzekać się będą i nie zechcą uznać panowania Zbawiciela naszego”. Dopóki Ukraina i Polska nie uznają publicznie zwierzchnictwa Najświętszego Serca Jezusowego nad swoimi narodami, dopóty będą powtarzać się tragedie w rodzaju Liskowatego i Zwaniwki.
Za artykułem:
Wysiedleni dwa razy. Losy Bojków od Bieszczad do Donbasu i z powrotem (tygodnikpowszechny.pl)
Data artykułu: 28.10.2025
