Agnieszka Holland i kult Kafki: modernistyczne bałwochwalstwo w służbie dekadencji
Portal Więź.pl (15 listopada 2025) prezentuje wywiad z Agnieszką Holland, w którym reżyserka opowiada o swoim najnowszym projekcie filmowym poświęconym Franzowi Kafce. Artykuł jest jaskrawym przykładem laicyzacji kultury, w której postaci o duchowej pustce i moralnym bankructwie stają się przedmiotem bałwochwalczego kultu.
Kafkowskie dziedzictwo jako narzędzie dechrystianizacji
W komentowanym tekście Holland stwierdza:
„Franz nam się wymyka. Uznałam, że można przedstawić jego postać, jeżeli się porzuci ambicje, żeby zrobić definitywną biografię”
. To zdanie demaskuje modernistyczne podejście do prawdy, gdzie obiektywna rzeczywistość zostaje zastąpiona subiektywnymi impresjami. Jak nauczał Pius X w encyklice Pascendi Dominici gregis, moderniści „wszystkie dogmaty poddają subiektywnej ewolucji” (n. 26).
Teologia egotyzmu: człowiek jako miara wszechrzeczy
Reżyserka przyznaje:
„Traktuję go [Kafkę] jak brata”
, co odsłania skalę duchowego pomieszania. Człowiek, który według własnych dzienników „nie wierzył w Boga, ani w nieśmiertelność duszy”, zostaje podniesiony do rangi duchowego przewodnika. Tymczasem Sobór Watykański I w konstytucji Dei Filius stanowczo potępił relatywizm poznawczy, przypominając, że „Bóg jest prawdą najwyższą i źródłem wszelkiej prawdy” (DH 3008).
Kryzys kultury jako owoc apostazji
Holland z lubością opisuje pragskie „kawiarnie z nazwiskiem Kafki” i „turystyczne grupy śladami pisarza”. Ten kult ziemskiego twórcy doskonale wpisuje się w ducha posoborowej apostazji, gdzie miejsce Chrystusa Króla zajmują idole współczesności. Pius XI w encyklice Quas primas ostrzegał: „Gdy Boga i Jezusa Chrystusa usunięto z praw i z państw […] zburzone zostały fundamenty pod tąż władzą” (n. 18).
Psychologizacja grzechu: od konfesjonału do kozetki
Próba interpretowania Kafki przez pryzmat „współczesnej psychologii” (jak przyznaje Holland) to klasyczny przykład naturalistycznej redukcji człowieka. Gdzieś zaginęła podstawowa prawda teologiczna o grzechu pierworodnym i konieczności łaski odkupieńczej. Św. Pius X w dekrecie Lamentabili potępił tezę, że „Objawienie było tylko uświadomieniem sobie przez człowieka swego stosunku do Boga” (n. 20), co dokładnie odpowiada hollywoodzkiemu podejściu reżyserki.
Dekadencka fascynacja zamiast katolickiego realizmu
Gdy Holland zachwyca się „histerią i hipochondrią” Kafki, należy przypomnieć słowa św. Pawła: „Wszystko mi wolno, ale nie wszystko przynosi korzyść” (1 Kor 6,12). W kulturze katolickiej nie ma miejsca na gloryfikację duchowych bankrutów. Jak pisał kard. Pie w dziele Le liberalisme est un peche, „dekadencja sztuki jest zawsze owocem dekadencji wiary”.
Apokalipsa jako norma: katastrofizm zamiast nadziei
Niepokojące jest zestawienie przez Holland Kafki z „dystopijnymi scenariuszami” współczesności. To przejaw eschatologicznego defetyzmu, sprzecznego z katolicką nauką o królestwie Chrystusa. Papież Pius XII w przemówieniu z 1952 r. przypominał: „Ktokolwiek odstępuje od nauki Kościoła w najmniejszym nawet punkcie, ten przestaje być katolikiem”.
Projekt Holland to nie tylko film o Kafce, ale manifest ideologiczny współczesnego neopogaństwa. W świecie, gdzie „wszystkie narody, pokolenia i języki służyć mu będą” (Dn 7,14), nie ma miejsca na kult ludzkich słabości. Czas najwyższy odrzucić tę intelektualną zgniliznę i powrócić do zasad wyrażonych w encyklice Vigilanti cura Piusa XI, gdzie czytamy: „Sztuka musi służyć moralnemu i duchowemu doskonaleniu człowieka”.
Za artykułem:
Agnieszka Holland: Chciałam spojrzeć Kafce w oczy (wiez.pl)
Data artykułu: 15.11.2025
