Portal Tygodnik Powszechny (21 października 2025) prezentuje zbiór scenek obyczajowych Elizy Kąckiej, rzekomo odzwierciedlających „współczesne realia”. Tekst, podszyty nihilizmem i relatywizmem moralnym, stanowi doskonały przykład degradacji myśli katolickiej w przestrzeni publicznej. Zanurzenie w naturalistycznej codzienności całkowicie pomija perspektywę nadprzyrodzoną, redukując człowieka do poziomu biologicznego reagowania na bodźce.
Naturalizm jako norma: upadek rodzicielskiego autorytetu
Opisana scena w pociągu do Olsztyna ukazuje dramatyczny upadek roli rodzicielskiej w modernistycznej wizji rodziny. Matka płacząca nad „nieczystą kartką” i groźba samobójstwa jako reakcja na kryzys wychowawczy to przejaw głębokiego kryzysu antropologicznego. Pius XI w encyklice „Divini illius Magistri” jasno stwierdzał: „Pierwszym i bezpośrednim celem wychowania jest współdziałanie z łaską Bożą w kształtowaniu prawdziwego i doskonałego chrześcijanina”. Tymczasem tu mamy do czynienia z kapitulacją przed podstawowym obowiązkiem formowania charakteru, co św. Jan Chryzostom nazywał „pierwszym męczeństwem” rodziców.
„On źle znosi podróże (…). Wolę samochód. Jest tak samo, ale nikt nie widzi”
To zdanie demaskuje kluczowy problem: nie chodzi o dobro dziecka, ale o społeczny wizerunek. Brak tu choćby śladu refleksji o cnotach cierpliwości czy odpowiedzialności, które Katechiżm Rzymski uznawał za fundament wychowania.
Relatywizm akademicki: od kryzysu autorytetu do permisywizmu
Dialog o profesorze-molestatorze odsłania całkowitą erozję pojęcia sprawiedliwości. Stwierdzenie „Zaszedł wysoko, to ludzie plotkują” pokazuje przyzwolenie na zło podszyte strachem i społecznym konformizmem. Tymczasem Św. Robert Bellarmin w „De Romano Pontifice” podkreślał: „Każda władza pochodzi od Boga i musi służyć dobru wspólnemu, a nie być narzędziem przemocy”.
Szczególnie bulwersujące jest stwierdzenie rozmówczyni: „Gdyby chciał… Nie robiłabym afery”. To klasyczny przykład moralnego bankructwa, gdzie prawda zostaje poświęcona na ołtarzu karierowiczostwa – dokładnie tak, jak przestrzegał Pius X w „Pascendi Dominici Gregis” przed konsekwencjami modernistycznej etyki.
Profanacja kultury i sacrum
Scena ze statuetką Nike ukrytą wśród kartofli to symboliczne zbezczeszczenie osiągnięć ludzkiego ducha. Redukcja dzieła sztuki do „rekwizytu” i reakcje typu „kartofle z płaszczem do garderoby” pokazują całkowite odarcie kultury z jej transcendentnego wymiaru. Pius XII w „Musicae sacrae disciplina” przestrzegał przed takim utylitarnym traktowaniem sztuki, która według niego powinna być „służebnicą Bożego piękna”.
Dialog o Nagrodzie Nobla („Dawanie jakimś nerdom za książkę? (…) Szkoda kasy”) odsłania pogardę dla życia intelektualnego, co stanowi zaprzeczenie katolickiej nauki o godności rozumu. Jak przypominał Leon XIII w „Aeterni Patris”: „Rozum oświecony wiarą, gdy pilnie, ze czcią i roztropnością zabiera się do dzieła, z pewną jakby boską pomocą może dojść nie tylko do zrozumienia tajemnic w głębi swej ukrytych, ale także do pewnego ich pojęcia”.
Święto zmarłych jako narzędzie szantażu
Najbardziej wymowne jest potraktowanie Wszystkich Świętych jako rodzinnego przymusu: „Matka mi nie daruje (…) Odetnie mi fundusze”. To całkowite wypaczenie istoty święta, które według doktryny katolickiej ma być czasem modlitwy za dusze czyśćcowe i kontemplacji wieczności. Katechizm Rzymski podkreślał: „Pobożny obowiązek modlitwy za zmarłych wynika z wiary w obcowanie świętych”.
„Party ze zniczem (…) Wybieram ciebie. Muszę się rozchorować”
To zdanie streszcza duchową pustkę współczesności – redukcja sacrum do poziomu społecznego rytuału, który można „wykręcić” chorobą. Brak tu najmniejszej wzmianki o modlitwie, stanie łaski czy obowiązkach wobec zmarłych – dokładnie to, przed czym przestrzegał Pius XI w „Quas primas”, mówiąc o konieczności uznania królewskiej władzy Chrystusa nad wszystkimi sferami życia.
Kryzys metafizyki a literacka próżność
Finiszująca scena ze „smutkiem” na tablicy i „Doktorem Faustusem” Mannem to symboliczne dopełnienie intelektualnego bankructwa. Odwołanie do dzieła o duchowym upadku, czytanego bez zrozumienia jego chrześcijańskich korzeni („przeżywałam, gdy miałam siedemnaście lat”), pokazuje powierzchowność współczesnej recepcji kultury. Jak pisał Św. Augustyn: „Niespokojne jest serce człowieka, dopóki nie spocznie w Bogu” – tymczasem tu mamy do czynienia z bezradnym krążeniem w pułapce własnych emocji.
Całość utworu Kąckiej stanowi doskonałą ilustrację słów Piusa X z „Lamentabili sane exitu”: „Współczesny indyferentyzm religijny prowadzi do zaniku poczucia grzechu i utraty wiecznego zbawienia”. Brak jakiejkolwiek wzmianki o Bogu, łasce, moralnym obowiązku czy wieczności potwierdza, że mamy do czynienia z literaturą głęboko zarażoną duchem modernistycznej apostazji.
Za artykułem:
Wybieracie się na party ze zniczem? (tygodnikpowszechny.pl)
Data artykułu: 21.10.2025
