Medytacja XX wieku: duchowa rewolta czy droga do zatracenia?
Portal Tygodnik Powszechny (18 listopada 2025) prezentuje apologetyczny portret Alexandry David-Néel jako pionierki „duchowej rewolucji”, zapominając, że jej droga wiodła przez jawny bunt przeciw katolickiemu porządkowi. Wychwalanie anarchistki, masonki i okultystki jako wzoru poszukiwań duchowych odsłania głęboki kryzys współczesnej religijności.
„Historię można opowiadać z różnych stron. My zaczniemy od zachodniej, by powędrować na Wschód”.
Już w tych słowach tkwi zasadniczy błąd metodologiczny. Ecclesia catholica od wieków przestrzega przed synkretyzmem religijnym, czemu dał wyraz Pius XI w encyklice Mortalium Animos (1928): „Kościół katolicki zawsze utrzymywał i utrzymuje, że poza sobą nie ma zbawienia” (Denzinger 2199). Tymczasem autor bezkrytycznie przyjmuje perspektywę relatywizującą wyjątkowość Objawienia Chrystusowego.
Rewolucyjka w służbie duchowego chaosu
Przedstawienie Louise David (znanej jako Alexandra David-Néel) jako wzoru duchowych poszukiwań jest szczególnie obraźliwe dla katolickiej wrażliwości. Jej życiorys to katalog odstępstw:
- Członkostwo w masonerii – potępionej ekskomuniką latae sententiae (Kodeks Prawa Kanonicznego 1917, kan. 2335)
- Anarchizm – sprzeciwiający się boskiemu porządkowi społecznemu opisanemu w Quas Primas Piusa XI
- Praktyki tantryczne – jawnie sprzeczne z chrześcijańską ascezą
Fakt, że autorka artykułu nazywa tę postać „buddyjką” pomijając jej okultystyczne fascynacje (w tym próby wywoływania zjawisk paranormalnych), świadczy o tendencji do wybielania niebezpiecznych duchowych eksperymentów.
Teozofia: masoński projekt antykościoła
Wzmacnianie mitologii Towarzystwa Teozoficznego jako inspiratora „duchowej rewolucji” to jawna ignorancja wobec kościelnych potępień. Leon XIII w encyklice Humanum Genus (1884) demaskował teozofię jako narzędzie masońskiej strategii:
„[…] odrzuciwszy zupełnie cały ten porządek nadprzyrodzony, jaki Bóg ustanowił dla zbawienia ludzi, zaprzeczają zarazem łasce Bożej, wszystkich zaś tajemnic wiary poddają przyrodzonym prawom” (nr 30).
Zamiast tego czytamy apologię Heleny Bławatskiej – spirytystki i antychrześcijańskiej aktywistki, której pisma zostały wpisane na Indeks Ksiąg Zakazanych (Decretum S. Officii, 21.02.1919).
Medytacja czy otwieranie na demoniczne wpływy?
Artykuł całkowicie pomija katolicką naukę o modlitwie, zastępując ją niejasnymi definicjami w rodzaju: „uważność przedłużana w czasie i świadomie praktykowana w celu osiągnięcia jakiejś przemiany”. Tymczasem św. Jan od Krzyża w Nocy ciemnej przestrzegał przed technikami medytacyjnymi prowadzącymi do bierności duchowej:
„Dusza powinna zawsze postępować wstrzemięźliwie, nie szukając nadprzyrodzonych doświadczeń, które łatwo mogą być dziełem złego ducha” (Księga II, Rozdz. 16).
Brak jakiegokolwiek ostrzeżenia przed praktykami typu powtarzanie mantry „Om” (związanej z kultem hinduistycznych bóstw) jest rażącym zaniedbaniem. Święte Oficjum w dekrecie z 1959 r. jednoznacznie potępiło jogę i medytację wschodnią jako „niebezpieczną dla wiary i moralności chrześcijańskiej”.
Zatrute źródła „duchowości powszechnej”
Największym przekłamaniem artykułu jest milczenie o katolickiej tradycji modlitwy kontemplacyjnej. Gdzie wzmianka o lectio divina praktykowanej przez Ojców Kościoła? Gdzie odwołanie do traktatów św. Teresy z Avili czy św. Jana od Krzyża?
Zamiast tego autor proponuje synkretyczną „duchowość powszechną”, która w rzeczywistości jest spirytualistycznym bricolage’em. Jak trafnie zauważył Pius XII w przemówieniu do przełożonych zakonnych w 1958 r.:
„Wielkim niebezpieczeństwem naszych czasów jest zastępowanie autentycznej mistyki chrześcijańskiej przez emocjonalne subiektywizmy”.
Prezentowane w artykule „szlaki duchowości powszechnej” prowadzą nie do Boga objawionego w Jezusie Chrystusie, lecz do neopogańskiego zamętu. Jak czytamy w Liście do Rzymian: „Wszystko bowiem, co się rodzi z Boga, zwycięża świat” (1 J 5,4) – tymczasem proponowana tu duchowość jest ucieczką od świata, a nie jego przemianą w Chrystusie.
Za artykułem:
Historia medytacji: jak doszło do duchowej rewolucji XX wieku (tygodnikpowszechny.pl)
Data artykułu: 18.11.2025
